gorzej

przysłówek

Etymologia

  1. Język praindoeuropejski
  2. pie.
    *gᵘ̯ʰor- [EDSIL]
  3. od rdzenia pie.
    *gᵘ̯ʰer- [LIV2]
  1. Język prasłowiański
  2. psł.
    *gor'e
  1. Języki słowiańskie
  2. czes.
    hůř, hůře
  3. dłuż.
    góŕej
  4. głuż.
    hórje
  5. słc.
    horšie
  6. ros. dial.
    góre, góree
  7. ukr.
    hírše, hirš
  8. csł.
    gorij
  9. scs.
    gore
  10. sch.
    gȍrē, gȍre
  1. Polskie formy gwarowe
  2. pol.gw.
    gorze, gorzy [SGP]

Ewolucja formalna

  1. pie. *gᵘ̯ʰor-
  2. psł. *gor'e
  3. stpol. gŏř'ē
  4. śrpol. gořéj, gožéj
  5. npol. gožej

Znaczenia i przykłady użycia

  1. «adv. compar. źle» [L] SWil, SW, SJPDor, USJP: st. w. od 'źle',
    • ‍ Gdy pan przydzie, dobrze orze, gdy odydzie, jako gorze Satyra w. 16 1483 ok. [SStp]
    • ‍ Tu źle, a tam jeszcze gorzéj. Cn. Ad. 5 1632 [L]
    • ‍ Gorzéj są z sobą niż kiedykolwiek. 1861 [SWil]
    • ‍ Tym gorzej. I tak nie najgorzej. 1900 [SW]
    • ‍ Ma astmę, a jak przychodzi czas kwitnięcia sosen, czuje się gorzej. Ten pyłek mu szkodzi. Twórcz. 12 1953 [SJPDor]
    • ‍ Gorzej wywiązywać się z obowiązku, zadania, zobowiązania. 2003 [USJP]
  2. «pot. bardziej» [USJP]
    • ‍ Już się wybierałam na spacer, a tu jeszcze gorzej zaczęło padać. 2003 [USJP]

Zmiany semantyczne

  1. «niestaranniej, niedokładniej, nieuczciwiej, nieetyczniej itp.» [USJP]
  2. pot. «bardziej, mocniej» [USJP]

Związki frazeologiczne

  1. pot. komuś zrobiło się, jest gorzej «a) «czyjś stan zdrowia jest poważny», b) żart. «ktoś zachowuje się jak człowiek niepoczytalny, niezrównoważony psychicznie» [USJP]

Połączenia wyrazowe

  1. gorzej niż bestyja, gorzy niż bestyja [ESXVII-XVIII]

Przysłowia

  1. Bábá lecąc ze wschodu [= ze schodów] wołáłá, co dalej to gorzej. [ESXVII-XVIII]
  2. Nigdy nie jest tak źle, żeby nie mogło być gorzej. «w trudnej, przykrej, kłopotliwej itp. sytuacji można się pocieszać tym, że mogłaby być ona jeszcze trudniejsza, bardziej przykra, kłopotliwa itp.» [USJP]

Wyrazy pokrewne

Powiązane hasła

Autor: Zespół -